Na het Vaticaan en Andorra drinken de Kroaten meer wijn per persoon dan waar ook ter wereld! Echte liefhebbers dus. En dan vooral van hun eigen lokale wijnen en druivenrassen. Kroatië heeft een eeuwenoude wijntraditie, toch zie je bijna geen Kroatische wijn in Nederland. Zonde (voor ons)! Want er zijn daar zat mooie druiven, stijlen en gebieden te ontdekken. In dit blog lees je alles over dit diverse maar onbekende wijnland.
Balkankust
Kroatië ligt ten oosten van Italië, net aan de andere kant van de Adriatische zee. En net als Italië heeft ook Kroatië een bijzondere vorm. Een soort hoefijzer, met een uitgestrekte kustlijn en een vertakking meer landinwaarts. Daarmee is het dé kuststreek van de Balkan. Van noord naar oost grenst het aan Slovenië, Hongarije, Servië, Bosnië en Herzegovina en een klein stukje Montenegro.
Door de bijzondere vorm en het diverse landschap heeft het bijna alle type klimaatzones voor wijnbouw. In het noorden een koel klimaat, in het noordwesten een gematigd mediterraan klimaat, landinwaarts een (duh...) landklimaat en aan de zuidkust kan het extreem heet en droog zijn. En diversiteit in klimaat = diversiteit in druiven! In Kroatië telen ze maar liefst (houd je vast) 120 autochtone druivenrassen!
Turbulente geschiedenis
1000 jaar voor Christus werd er op de Dalmatische eilanden al wijn gemaakt en die traditie zette de Grieken en Romeinen voort. Maar toen het Ottomaanse rijk in de 15e eeuw arriveerde, werden strikte anti-alcohol wetten opgelegd. Gelukkig mochten katholieke priesters en monniken nog wel wijn maken voor hun missen en bleef de traditie in leven.
Fast forward naar de tijd van het Communistische Yugoslavië, toen de nadruk kwam te liggen op grootschalige productie en collectief bezit. Tijdens de oorlog voor onafhankelijkheid, begin jaren '90, werden helaas ook veel wijngaarden verwoest. Sinds die tijd zijn het weer vooral de kleine, onafhankelijke wijnmakers die hier de mooiste wijnen maken.
Regio's en hun druiven
Kroatië kun je grofweg opdelen in 4 regio's, elk met hun eigen stijl. Over het algemeen maken ze er witte wijn (70% van de productie) van vooral inheemse druiven. Maar er zijn ook blauwe druiven én internationale rassen te vinden. We schreven het al; grote diversiteit!
Istrië & Kvarner
Voor veel Nederlanders is dit de start van hun vakantie. Zee in zicht, dus het relaxen kan beginnen! Maar dus ook het wijn proeven, want deze regio heeft een grote verscheidenheid aan wijnstijlen. De belangrijkste witte druif is hier de Malvazija Istarska, afstammeling van de Malvasia. Ze geeft frisse wijn, maar ook volle aromatische jongens die in traditionele amforen rijpen. Rode wijn maken ze van Teran, die elegante en volle rode wijnen oplevert. Schijnt fantastisch te zijn bij truffelgerechten.
Dan nog 1 druif die we moeten noemen: de Žlahtina. Een van de oudste inheemse druivensoorten van Kroatië en groeit alleen op het eiland Krk. Deze witte wijn is elegant en pittig, met veel tonen van citroen. Hij was altijd geliefd onder de Kroatische adel en Žlahtina betekent ook zoiets als 'nobel'. Op Krk doen ze iets bijzonders met deze wijn om 'm te ouderen. Ze stoppen de flessen in metalen frames die ze naar de bodem van de Adriatische zee laten zakken. Daar blijven ze een paar jaar liggen en als ze naar boven komen zijn ze bedekt met zeewier en schelpen. Uniek!
Slavonië
Dit is een bijzondere streek qua klimaat, want de herfst is hier vaak warmer dan de lente. Druiven rijpen lang en kunnen zich volledig ontwikkelen. Slavonië grossiert in Graševina. Ze maken er droge, frisse en aromatische witte wijn van, soms ook mousserend.
Andere belangrijke druiven zijn de Silvanac Zeleni (groene sylvaner), Pinot Sivi (Pinot Gris), Traminac (Gewürztraminer) en Chardonnay. De belangrijkste blauwe druif is de Frankovka (Blaufränkisch) en die wordt niet alleen voor rode-, maar ook voor rosé- en zelfs mousserende wijn gebruikt.
Ondanks de vele wijnbouw staat de regio vooral ergens anders bekend om: haar bomen! Wijnvaten van Slavonisch eikenhout zijn namelijk erg gewild, zeker in Italië. Ze geven wat minder vanille smaak af dan bijvoorbeeld Franse barriques.
Dalmatië
Deze kuststreek staat bekend om de felle zon, warme zomers en weinig regen. Gecombineerd met steile hellingen en rotsachtige grond hebben druivenstokken het hier zwaar. Je vindt er daarom vooral inheemse soorten die zich goed hebben aangepast. De belangrijkste witte is de Pošip, die volle en fruitige wijnen geeft. Qua rood is dit het domein van de Plavac Mali en Babić. Voor beide geldt: hoe extremer hoe beter! In de meest barre omstandigheden geven ze volle en krachtige wijnen, vaak ook met veel alcohol.
Nerdfact:
uit DNA-onderzoek is gebleken dat de Italiaanse Primitivo en de Californische Zinfandel klonen van elkaar zijn en hun oorsprong hebben in Dalmatië. In 2001 werd de 'moederkloon' gevonden in de tuin van een 90 jarige vrouw uit Split, Kroatïe. Het bleek om de Crljenak druif (ook wel Tribidrag) te gaan. En dat is dan weer één van de ouders van Plavac Mali.
Žlahtina
De Kroatische hooglanden. Verreweg de koudste regio in het land, maar nog steeds met veel zon. Dat betekent wijnen met intense aroma's en een flinke zuurgraad. In tegenstelling tot de andere gebieden vindt je hier vooral de internationale druivenrassen, zoals Pinot Sivi (Pinot Gris), Rajnski Rizling (Riesling), Traminac (Gewürztraminer), Sauvignon Blanc en Cabernet Sauvignon.
Kortom
Een bijzonder divers wijnland die écht het ontdekken waard is! En hoewel je vanuit Nederland een start kan maken met die ontdekkingstocht (bijvoorbeeld met deze Babić), zul je voor de full experience toch echt een stuk moeten reizen. Wij zetten Kroatië alvast op ons wensenlijstje!