Wat is het eerste waar je aan denkt als je Elzas hoort? Veel senioren, pittoreske dorpjes, Flammkuchen... en natuurlijk wijn! Dat is wel het eerste waar wij aan denken natuurlijk. Want wat komen er mooie wijnen uit deze streek! Wij zijn er in ieder geval dol op. Wat ons altijd opvalt zijn de 'opmerkelijke' etiketten. Je zou ze ook als oubollig kunnen bestempelen. En er staan vaak bijzondere termen op die soms ook nog Elzas-specifiek zijn. Kortom: tijd voor een Go-To-Guide Elzas-etiketten lezen!
Elzas als wijnstreek
Als je bij dit blog bent beland, heb je waarschijnlijk al wel van de Elzas (of Alsace op z'n Frans) gehoord. Mocht je wat meer informatie over de streek willen hebben, lees dan vooral dit blog. Hier gaan we dieper in op de streek, de druiven en de wijnen.
Oubollig imago
Voordat we de diepte in gaan, even ons hart luchten. Want hoe mooi de wijnen zijn, hoe lelijk (meestal) de etiketten van de Elzaswijnen. Elzassers zijn trots op hun streek, en laten dat graag zien op hun flessen. Helaas gaat dat vaak samen met een wat oubollige stijl en grote familiewapens. Maar laat je niet misleiden, de wijn is meestal top! Gelukkig hebben heel wat wijnmakers de laatste jaren grafisch vormgevers in de hand genomen om het ouderwetse karakter eraf te spoelen. Daar komen heel wat gelikter exemplaren voor in de plaats. Naast de oubollige stijl, kunnen de wijnflessen ook vol staan met bijzondere, gekke of onduidelijke termen. Daarom gaan wij je uitleggen hoe je die Elzas etiketten ontcijfert, zodat je de volgende keer precies weet wat je in handen hebt.
Maar nog eerst even dit...
De regels rondom wijnetiketten! Vanuit de EU is er vastgelegd wat er sowieso op het etiket moet staan. Dat zijn zaken als alcoholgehalte, inhoud, allergeneninformatie (sulfiet, ei, etc.), en als het om een kwaliteitswijn gaat de appellatie met het gebied van herkomst.
Dat betekent dus, dat veel van wat er op een (Elzas) etiket staat, helemaal niet verplicht is. Zo hoef je de naam van het wijnhuis, het oogstjaar, druivenrassen of extra kwaliteitsaanduidingen niet standaard te vermelden. Op een Elzas-etiket vind je vaak een mix terug van verplichte en niet verplichte aanduidingen. En sommigen zijn heel specifiek voor de Elzas.
AOC: Appellation d'Origine Contrôlée
De “AOC” aanduiding is een kwaliteitslabel dat wordt gegeven aan wijnen die voldoen aan specifieke eisen wat betreft herkomst, druivensoort en productiemethoden. In de Elzas is de AOC onderverdeeld in drie hoofdcategorieën: AOC Alsace, AOC Alsace Grand Cru en AOC Crémant d'Alsace - de mousserende variant. Wijnen met een AOC-label zijn strikt gecontroleerd en geven je de zekerheid dat je een product van goede kwaliteit in handen hebt.
Grand Cru: De top van de Elzas
Wanneer je “Grand Cru” op een etiket ziet, weet je dat je met iets bijzonders te maken hebt. Deze aanduiding is gereserveerd voor de beste wijngaarden in de Elzas, die streng gecontroleerd worden op kwaliteit. Er zijn 51 Grand Cru wijngaarden in de regio, elk met hun eigen unieke terroir en karakter. Wijnen met deze aanduiding moeten voldoen aan strikte regels voor de druivenrassen en productiemethoden. Qua druiven mag je alleen Riesling, Gewürztraminer, Pinot Gris en Muscat gebruiken. De Grand Cru moet altijd op het etiket staan. Zo kun je bijvoorbeeld Pfersigberg, Kaefferkopf, Hengst, Brand of Schlossberg tegenkomen. Duits georiënteerde namen in een mooi stukje Frankrijk!
Uitzondering
Wat is een regel zonder uitzondering? Dat geldt ook voor de Grand Cru. Er is namelijk 1 gebied dat ook een Grand Cru mag maken van Sylvaner, en dat is Grand Cru Zotzenberg. Zo zijn we helemaal volledig 🙂
Lieu-Dit: de unieke wijngaard
Een term die je vaak tegenkomt op etiketten uit de Elzas is “Lieu-Dit”. Dit betekent letterlijk “genoemde plaats” en verwijst naar een specifieke wijngaard of een stuk land binnen een wijngaard met een uniek terroir. Wijnen met een Lieu-Dit aanduiding worden vaak gemaakt van druiven die uit een enkel, nauwkeurig afgebakend gebied komen, waardoor ze een zeer specifieke smaak en karakter krijgen. Het is vergelijkbaar met de wijngaardnamen die je kunt vinden in Bourgogne. Ook daar kun je de term terugvinden op het etiket, al wordt het minder vermeld.
Wil je precies weten waar je Grand Cru's en Lieu-Dit's kunt vinden in de Elzas? Bekijk dan deze interactieve kaart van Jeunes Vignerons d'Alsace. Je kunt hier eenvoudig alle Grand Cru's en Lieu-Dit's op vinden, èn ze over elkaar heen leggen!
Edelzwicker en Gentil: de nobele oogst
Dan nu twee termen die echt specifiek zijn voor de Elzas: Edelzwicker en Gentil. Beide zijn blends, maar er zit wel verschil in.
Edelzwicker is een blend van verschillende witte druivensoorten uit de Elzas. De naam zelf is een beetje een ouderwetse term, wat zoveel betekent als “nobele mix”. Maar laat je niet misleiden door de oude naam, deze wijn is allesbehalve stoffig! Het leuke aan Edelzwicker is dat elke wijnmaker zijn eigen twist geeft aan de blend. Typische druiven in de mix zijn Riesling, Pinot Blanc, Gewürztraminer en Muscat, wat zorgt voor een rijke, aromatische wijn met een mooie balans tussen fruitigheid en frisheid. Bijkomend voordeel: Edelzwicker is toegankelijke én betaalbare wijn, die vaak in literflessen komt. Tel uit je winst!
Het verschil tussen Edelzwicker en Gentil zit in de samenstelling en de eisen voor de wijnblend. Bij Gentil is dat allemaal net wat strikter. Zo moet 50% bestaan uit de edele druivensoorten: Riesling, Muscat, Pinot Gris, en Gewürztraminer. De rest mag bestaan uit andere druivenrassen zoals Sylvaner, Chasselas, of Pinot Blanc. Daarbij moet de wijn eerst als afzonderlijke cépages gevinifieerd worden voordat ze geblend worden, dus elke druif apart. Kortom, Gentil heeft een striktere regelgeving en nadruk op kwaliteit met een mix van specifieke druivensoorten, terwijl Edelzwicker meer flexibiliteit biedt in de samenstelling.
Vendanges Tardives: laat geoogste druiven
“Vendanges Tardives” betekent letterlijk “late oogst” en verwijst naar wijnen die gemaakt zijn van druiven die langer aan de wijnstok blijven hangen, waardoor ze meer suikers ontwikkelen. Dit zorgt voor rijkere en vaak zoetere wijnen. Deze wijnen kunnen variëren van halfzoet tot zoet en hebben vaak intense, geconcentreerde smaken. Ze zijn perfect voor bij desserts of als een opzichzelfstaand genietmoment.
Sélection de Grains Nobles: de edele oogst
Nog een stap verder dan Vendanges Tardives is de “Sélection de Grains Nobles” (SGN). Deze wijnen worden gemaakt van druiven die aangetast zijn door edele rot (Botrytis cinerea), wat zorgt voor een extreem hoge concentratie van suikers en aroma’s. SGN-wijnen zijn zeldzaam, prijzig en hebben een ongelooflijke complexiteit, met smaken die kunnen variëren van honing en gedroogd fruit tot noten en kruiden. Dit zijn wijnen voor speciale gelegenheden, die lang kunnen rijpen en alleen maar beter worden met de tijd.
En het jaartal dan?
Vaak wordt bij de druivensoort nog het jaartal vernoemd. Dit is belangrijk omdat het jaar waarin de druiven groeien een grote invloed kan hebben op de uiteindelijke smaak van de wijn, door bijvoorbeeld het weer of het aantal zonuren. Sommige jaren worden beschouwd als beter dan andere, en wijnen uit goede jaren kunnen vaak langer rijpen en ontwikkelen complexere smaken.
Cépage: Het druivenras
De term “Cépage” op een etiket verwijst simpelweg naar het druivenras waar de wijn van gemaakt is. In de Alsace wordt deze term vaak gebruikt omdat standaard de wijnen van één enkel druivenras worden gemaakt, in plaats van een blend. Denk aan de Riesling, Gewürztraminer, Pinot Gris, Pinot Blanc en Muscat. Door de nadruk op één druivenras kunnen wijnen uit de Alsace een zeer puur en expressief karakter hebben.
Conclusie: de kunst van het etiket lezen
Met deze kennis ben je beter uitgerust om de etiketten van wijnen uit de Elzas te ontcijferen. Of je nu op zoek bent naar een rijke Grand Cru, een zoete Vendanges Tardives, of een expressieve mono-cépage wijn, je weet nu waar je op moet letten. Dus de volgende keer dat je een fles uit de Elzas ziet, kun je vol vertrouwen kiezen en genieten van een heerlijke wijn met een verhaal. Of pak dit blog er nog even bij om alles op je gemak terug te lezen!
Comentários